در این قسمت از مجموعه‌ی جمهوری تبلیغات اسلامی به سه شیوه‌ی بایکوت، جعل و سانسور اخبار در رسانه‌ها خواهیم پرداخت.
بایکوت یا کتمان کردن اطلاعات و اخبار
بایکوت یا کتمان کردن اطلاعات و اخبار یکی دیگر
از شگردهای تبلیغاتی است. بایکوت خبری در جوامعی که دارای انحصارات رسانه ای هستند
برای مخاطب غیر قابل شناسایی است زیرا در این خصوص اصلاً اطلاعات منتشر نمی شود که
مخاطب بتواند روی آن به تفکر و تعمق بپردازد . تفاوت این شیوه تبلیغاتی با سانسور
در این است که دستوری از بالا به آنها ابلاغ نمی شود و پخش مطالب هیچگونه پیگرد
قانونی برای رسانه ندارد ولی این خود رسانه ها هستند که با توجه به شرایط پیش آمده
، اخبار خاصی را انعکاس نمی دهند . بایکوت خبری در عصر ارتباطات و اینترنت منطقی
نمی نماید زیرا امروزه میلیون ها سایت و وبلاگ وجود دارد که تمامی اخبار و اطلاعات
را منتشر می سازند لذا مخفی داشتن اطلاعات ممکن نیست و در این میان اگر به روزنامه
نگاری شهروندی یا همان اطلاع رسانی توسط شهروندان از طریق فن آوری اطلاعاتی عنایت
شود بایکوت خبری جزو فنون سوخته به حساب می آید . از سوی دیگر اگر رسانه ای بصورت
متمادی اخباری را بایکوت نماید رسانه های رقیب سعی می‌نمایند آن ها را در اختیار
مردمان قرار دهند و شهروندان می آموزند که برای دریافت اطلاعات خاصی مانند حقوق
بشر نباید به رسانه صدا و سیما مراجعه نمایند ، بلکه برای دریافت اخباری از این
دست لازم است به سایت ها یا شبکه های خاص مراجعه کنند. به این ترتیب صدا و سیما
بخشی از مخاطبان را از دست داده و برای خود بدیل های رسانه ای می سازد . در نهایت
خیلی از سایت ها و شبکه های اطلاع رسانی به علت کمبود نیروی انسانی متخصص با ضعف
مالی امکان رقابت با رسانه های بزرگ و در نتیجه مخاطب قابل توجهی ندارند . اما به
علت باز پخش اخبار کتمان شده توسط رسانه های بزرگ ، مقبولیت و مشروعیت کسب می کنند
و به این ترتیب رسانه هایی خرد ، ناچیز و حتی غیر رسمی ؛ در اثر خطای استراتژیک
رسانه ای بزرگ ، دارای مخاطب پر شمار می گردند .
جعل خبر
جعل خبر یکی از مشکل ترین انواع تحریف می باشد
زیرا این کار مشکلات حقوقی زیادی در بردارد . از جعل خبر به دو منظور استفاده می‌شود
: دادن اطلاعات کذب و کسب اطلاعات جدید. در نوع اول هدف خلق موضوعی است که وجود
خارجی ندارد . این جعل می تواند در راستای تخریب شخص ، گروه یا کشوری باشد . البته
امروزه با توجه به ازدیاد رسانه های ارتباطی هم امکان جعل و هم برملاسازی آن زیاد
می باشد . بطور مثال زمانی که سایتی ناشناخته عمل جعلی را انجام می دهد و توسط
موتورهای جستجوگر نیز به صورت اتوماتیک و بدون دخالت انسانی شیوع پیدا می کند دیگر
صحبت از موارد قانونی و مقابله با آن امری ناشدنی است . اما از سوی دیگر این امکان
نیز برای دیگران وجود دارد که در اسرع وقت آن را تکذیب و واقعیت را بیان دارند .
در گذشته اینطور جعلیات توسط رسانه های همگانی انجام می شد که بعلت انحصاری بودن
خیلی از اطلاعات در آن مقاطع زمانی ، تأثیرگذار نیز بودند . اما در مقطع کنونی
علاوه بر تمهیدات قانونی ، امکان افشای جعلیات توسط همگان، باعث از بین رفتن
جاعلان خواهد شد و لذا کمتر رسانه معتبر و معروفی است که بخواهد از این تمهید
استفاده کند . نوع دوم ؛ منبع خبری یک خبر جعلی را منتشر می نماید تا صاحب اصلی
خبر با تکذیب آن مجبور به افشای اطلاعات بیشتری شود . این به معنای کسب خبر و
اطلاعات است . از این شیوه در اکثر موارد با عنوان پیش بینی یاد می شود که باید به
صورت خیلی ظریف انجام شود اما در مواقعی نیز این رسانه ها نه تنها به نتیجه مطلوب
نمی رسند بلکه با مشکلات حقوقی نیز مواجه می شوند که نمونه آن توقیف سه روزه
خبرگزاری فارس ]
14 لغایت 16 خرداد 1387 [
در اثر انتشار خبر جعلی « جابجایی رئیس کل بانک مرکزی » بود .
سانسور
سانسور عبارت از حذف عمدی موادی از جریان عبور
آگاهی ها ، به منظور شکل دادن عقاید و اعمال دیگران است. این حذف عمدی می تواند به
دو شکل صورت پذیرد. سانسور در ساده ترین معنی‌اش
رسیدگی و آزمایش پیام های کثیر الانتشار توسط اولیای امور به جهت بازداشت
موادی است که از نظر آنان نامطلوب است . اما سانسور در شکل گسترده تر ، می تواند
در بر گیرنده هر نوع تلاش جهت تضعیف یا جلوگیری از انتشار مواد نامطلوب از نظر
برخی از اولیای امور باشد . بدین ترتیب ، ممکن است دولتی ، جلوی انتشار اخبار یا
اطلاعاتی را که می تواند بازتابی مخالف یا ناموافق بر مقامات آن دولت داشته باشد ،
بگیرد ، یا ممکن است دولت مذکور اقدام به صدور مجوزهایی کند که از این راه ،
انتشار مواد نامطلوب را دچار مشکل سازد . از طرف دیگر ممکن است اولیای امور اقدامی
تنبیهی نیز ، بر علیه مخاطبان در پیش گیرند. باید توجه داشت که سانسور در عصر
جهانی شدن ارتباطات و اطلاعات دیگر به صورت بازو آشکار کمتر رخ می دهد و بیشترین
تهدیدات و سانسورها به صورت غیر مستقیم و نامرئی اعمال می شود . حتی در خیلی از
مواقع انگ سانسور بر یک موضوع خبری ، کنجکاوری خبری را نیز به همراه خواهد داشت .
به این ترتیب با توجه به وجود اینترنت و رسانه های فراملی ، مخاطبان بیشتری از خبر
منع شده استفاده خواهند کرد . البته مواقعی سانسور نیز مورد استفاده قرار می گیرد
این مواقع شامل زمان هایی است که خبرها انحصاری یک شبکه خبری باشد و دیگر رسانه ها
در آن صحنه حضور نداشته باشند . در این مواقع هر گونه دخل و تصرف در خبر ، بدون
واکنش رسانه های دیگر خواهد بود . لذا رسانه مورد نظر یکه تاز عرصه خبری در آن حوزه
خواهد بود . اما نوع و شرط دوم زمانی است که رسانه ها به صورت انحصاری اخبار را به
مخاطبان می رسانند ، زمانی که مخاطبان تنها از رسانه خاصی استفاده می کنند و
دسترسی به رسانه دیگر یا علاقه مندی به استفاده از رسانه های دیگر را ندارند ، این
موقعیت باعث می شود دست رسانه خبری برای اعمال سانسور بازتر از مواقع دیگر باشد .
البته باید خاطر نشان ساخت که همیشه سانسور توسط حاکمیت ها اعمال نمی شود بلکه می
تواند از طرف سرمایه داران، احزاب و گروه های سیاسی ، صاحبان رسانه ها ، مدیران و کارکنان رسانه و حتی شهروندان نیز
اعمال شود که مجال توضیح همه آنها در این مختصر نیست .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر